“گروه فراطرح” بررسی کرد: فرصت‌ها و ریسک‌های بازار جهانی فولاد در سال ۲۰۲۴

بازار جهانی فولاد در سال ۲۰۲۴ با فرصت‌ها و ریسک‌های متنوعی روبرو است. عمده‌ترین فرصت‌های این بازار، کاهش احتمالی نرخ بهره از طرف فدرال رزرو آمریکا و سایر اقتصادهای بزرگ، رشد اندک مصرف محصولات فولادی در مقیاس جهانی و کاهش صادرات فولاد چین خواهد بود. عمده‌ترین ریسک‌ها برای بازار جهانی فولاد نیز تداوم رکود بخش مسکن چین، منازعات ژئوپلیتیک و تأثیر آن بر تجارت جهانی و احتمال بازگشت ترامپ به کاخ سفید و شعله‌ور شدن مجدد آتش جنگ تجاری بین آمریکا و چین خواهد بود. با درنظر گرفتن تمام عوامل، در مجموع انتظار می‌رود وضع بازار جهانی فولاد در سال ۲۰۲۴ اندکی بهتر از سال ۲۰۲۳ باشد. بیایید فرصت‌ها و ریسک‌های پیش‌رو را بیشتر بررسی کنیم.

بنا بر گزارش سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، ظرفیت فولادسازی دنیا در سال ۲۰۲۳ میلادی، ۵۶ میلیون تن افزایش یافت و به ۲.۵ میلیارد تن رسید. این ظرفیت تولید فولاد، به مراتب بیش از میزان مصرف فعلی دنیا است و مازاد ظرفیت تولید، ریسک بلندمدتی است که بازار جهانی فولاد را تهدید می‌کند. این ریسک، مخصوصاً متوجه آن دسته از کشورها و شرکت‌هایی (نظیر فولادسازان اروپایی و تُرک) است که هزینه تولید بالایی دارند و در نتیجه از رقابت‌پذیری پایین‌تری برخوردارند.

با وجود مازادِ ظرفیت تولید فولاد در مقیاس جهانی، انتظار می‌رود مصرف فولاد در سال ۲۰۲۴ کمی بهبود یابد. انجمن جهانی فولاد پیش‌بینی کرده که تقاضای جهانی برای محصولات فولادی در سال ۲۰۲۴ با رشد ۱.۹ درصدی به ۱ میلیارد و ۸۴۹ میلیون تن برسد.

کاهش تدریجی نرخ بهره

از ماه مارس ۲۰۲۲ تاکنون، افزایش نرخ بهره کابوس بازار فولاد بوده است. افزایش مدام نرخ بهره که توسط آمریکا و تعداد قابل توجهی از اقتصادهای توسعه‌یافته صورت گرفت، اقتصاد جهانی را وارد دوره‌ای از سیاست‌های انقباضی و کاهش مصرف کامودیتی‌ها و تضعیف سرمایه‌گذاری و تجارت جهانی کرد. در سال ۲۰۲۴ به نظر می‌رسد با کاهش ریسک‌های تورمی، کاهش تدریجی نرخ بهره از میانه این سال آغاز شود و انتظارات این است که فدرال رزرو آمریکا در این سال حداقل سه مرتبه اقدام به کاهش نرخ بهره کند. این روند البته تدریجی خواهد بود و در سال ۲۰۲۵ نیز کاهش نرخ بهره ادامه خواهد داشت. این مورد یکی از فرصت‌های بازار فولاد است و ممکن است به محرکی برای این بازار و افزایش اندک قیمت‌ها در بازار جهانی تبدیل شود.

مولفه‌های چینی بازار جهانی فولاد

چینی‌ها به نوعی در سال ۲۰۲۴ همچنان هم درد و هم درمانِ بازار جهانی فولاد خواهند بود! آنان اگر اقتصادشان خوب باشد، به محرکی برای رشد تقاضا و افزایش قیمت‌های فولاد تبدیل می‌شوند و اگر چرخ اقتصاد داخلی‌شان نچرخد، مازاد عرضه فولاد خود را به بازارهای جهانی پمپاژ می‌کنند و قیمت‌ها را پایین می‌آورند.

صادرات محصولات فولادی چین در سال ۲۰۲۳ با رشد قابل توجه ۳۶.۲ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۲ به حدود ۹۰.۳ میلیون تن رسید که بالاترین میزان در ۷ سال اخیر است. انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۴ صادرات فولاد چین کاهش یابد که این امر خبری خوب برای سایر صادرکنندگان بزرگ فولاد نظیر ایران است. کشورهای مختلف در حال بررسی اقدامات ضددامپینگ علیه صنعت فولاد چین هستند که این امر کاهش صادرات فولاد چین را درپی خواهد داشت.

علاوه بر این، حدود ۲۰ ماه است که شرکت‌های فولادی چین با حاشیه‌های سود بسیار پایین کار می‌کنند و بخش قابل توجهی از آن‌ها حتی در زیان قرار دارند. این امر احتمالاً باعث خواهد شد تا سطح تولید فولاد چین در سال ۲۰۲۴ کمی کاهش یابد. در ماه دسامبر ۲۰۲۳، تولید فولاد خام چین با کاهش حدوداً ۱۵ درصدی نسبت به دسامبر ۲۰۲۲، به ۶۷.۴ میلیون تن رسید. تولید فولاد این کشور در ماه گذشته میلادی، پایین‌ترین میزان از ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ بود. علاوه بر این، تولید فولاد چین در ماه گذشته میلادی، پنجمین کاهش متوالی ماهیانه را تجربه کرد. لذا پیش‌بینی این است که در سال ۲۰۲۴، حجم تولید فولاد چین نسبت به سال ۲۰۲۳ کاهش یابد.

بسیاری از فعالان بازار جهانی فولاد به حمایت تهاجمی دولت چین از بازارها و لذا تحریک قدرتمند تقاضا دل خوش کرده‌اند. احتمال این سناریو بعید است و سناریو محتمل‌تر، حمایت متوسط دولت چین از طریق تداوم سیاست‌های پولی انبساطی و افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها است. بنا به پیش‌بینی مای‌استیل، بخش‌های تولیدات صنعتی و زیرساخت چین در سال ۲۰۲۴، هر دو رشد ۷ درصدی سرمایه‌گذاری را تجربه خواهند کرد. اما قطعاً طول خواهد کشید تا مشکلات بخش مسکن چین که سهم ۴۰ درصدی از تولید فولاد این کشور را دارد، حل شود. بنابراین، ضعف بخش مسکن چین در سال ۲۰۲۴ همچنان به‌عنوان یک ریسک، همراه بازار جهانی فولاد خواهد بود.

ریسک‌های غیراقتصادی و بازار جهانی فولاد

در سال ۲۰۲۴، ریسک‌های ژئوپلیتیک همچنان بر بازار فولاد، تأثیر خواهند گذاشت. هیچ دورنمایی برای پایان جنگ اوکراین دیده نمی‌شود و علاوه بر این، جنگ در نوار غزه و افزایش تنش‌ها در خاورمیانه و دریای سرخ نیز تشدید منازعات بین‌المللی را درپی داشته است. این موارد، تأثیر مخرب خود بر تجارت جهانی در سال ۲۰۲۴ را خواهند گذاشت و بازار فولاد نیز از تبعات آن‌ها بی‌نصیب نخواهد ماند.

ریسک سیاسی دیگر، احتمال بازگشت مجدد دونالد ترامپ به کاخ سفید و برنده شدن او در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است. ترامپ با سیاست‌های پیش‌بینی‌ناپذیر خود و با علاقه‌اش به «عنصر غافل‌گیری» می‌تواند بر تلاطمات تجارت جهانی بیافزاید. همچنین در صورتی که او پیروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ۵ نوامبر ۲۰۲۴ شود، سیاست «اول آمریکای» او و خطر شروع مجدد جنگ تجاری آمریکا با چین، بازار جهانی فولاد را مثل دوره قبل تحت تأثیر قرار خواهد داد. جنگ تجاری هم مستقیماً باعث کاهش تجارت جهانی فولاد خواهد شد و هم از طریق تشدید جنگ تراشه‌ها بین آمریکا و چین، کاهش تولید خودرو در مقیاس جهانی و لذا کاهش تقاضا برای محصولات تخت فولادی را درپی خواهد داشت.

سالی بهتر از ۲۰۲۳

با وجود همه این ریسک‌ها، کفه فرصت‌های بازار جهانی فولاد در سال ۲۰۲۴ سنگینی می‌کند و انتظار می‌رود سطح قیمت‌ها در بازار جهانی فولاد در سال جاری میلادی، کمی بهتر از سال ۲۰۲۳ باشد. هزینه بالای مواد اولیه، خصوصاً سنگ آهن و قراضه، باعث شده تا قیمت فولاد در بسیاری از نقاط دنیا (نظیر چین، جنوب شرق آسیا، ترکیه و اروپا)، نزدیک به نقطه سربه‌سر بسیاری از کارخانجات باشد و لذا فضای چندانی برای کاهش بیشتر قیمت محصولات فولادی در بازار جهانی وجود ندارد. علاوه بر این، در سال ۲۰۲۴ از دوزِ سیاست‌های اقتصادی انقباضی در بسیاری از کشورهای جهان نیز کاسته خواهد شد و در مجموع بازار جهانی فولاد احتمالاً بهبود نسبی را تجربه خواهد کرد.

نویسنده: تیم تحقیق و توسعه گروه فراطرح