نقش هوش مصنوعی در افزایش کیفیت محصولات

محمد رضا سبزواری مدیر پروژه افزایش ظرفیت کارخانه گندله سازی شرکت فولاد سنگان در یادداشتی به نقش هوش مصنوعی در افزایش کیفیت محصولات تولیدی پرداخته است. متن یادداشت سبزواری به شرح ذیل است:

تولید کیفی هر محصول یک کمیت قابل اندازه‌گیری است و رابطه مستقیم با کل فعالیت‌های صورت گرفته از ابتدا تا انتهای فرایند تولید دارد، نیروی انسانی در کل این فرایند نقش دارد، نیروی انسانی با توجه به تفاوت توانائی(میزان تجربه و دانش، توان فکری و جسمی) مسلماً بدون خطاء و اختلاف نخواهد بود و این امر می‌تواند تاثیر مستقیمی در کیفیت داشته باشد، پس بایستی به روشی این خطاها و اختلافات را به حداقل رساند.
هوش مصنوعی بهترین روش برای حذف خطای انسانی است چرا که ما در هوش مصنوعی کلیه مراحل را از شروع شناسایی و تهیه مواد اولیه تا رسیدن محصول نهایی به دست مشتری با تعریف الگوریتم‌های ماشینی و استفاده عمیق از نتایج حاصل از پردازش‌ها به صورت هوشمند و خودکار و تجزیه تحلیل آن و رفع عیوب شناسایی شده و یا حتی با تحلیل نظرات مشتریان و کارکنان و تعریف آن تحت عنوان یک مدل سیستماتیک و استفاده از آن به صورت مستمر به یک محصول کیفی دست می یابد، پس می‌توان گفت با بهره‌مندی از هوش مصنوعی می توان به بالاترین سطح کیفیت دست یافت. از جمله موارد تأثیر گذار در کیفیت، بحث ماشین آلات و تجهیزات است. در این راستا هرچه ماشین آلات و تجهیزات به عملکرد استانداردی و طراحی نزدیکتر باشد می توان گفت کیفیت محصول نهائی بهتر خواهد بود و با هوش مصنوعی می توان تجهیزات و خطوط تولید را تا آنجا که می شود اتوماتیک و خودکار کرد که با توجه به توضیحات داده شده، چون عملکرد تابع یک الگوی تعریف شده است و خطای انسانی نیز حذف می شود و مسلماً به هدف که همانا محصول کیفی است می رسیم.

هر تولیدی از مجموع چند فرایند به وجود می‌آید که به طبع این فرایندها و فعالیت‌ها هزینه‌هایی را شامل می‌شود، از این‌رو در مواجه با هزینه‌ها و کاهش آن ما دو رویکرد می‌توانیم داشته باشیم، که یکی حذف بعضی از فعالیت‌ها و فرآیندهاست به طور مثال به حداقل رساندن جابجائی مواد اولیه و یا آماده بکاری خطوط تولید که هر چقدر مدت زمان آماده بکاری بیشتر باشد تولید بیشتری خواهیم داشت.

افزایش مدت زمان آماده بکاری خطوط تولیدی ماحصل نگهداری و تعمیرات مناسب و به موقع، بکارگیری مواد مصرفی و تجهیزات مطابق با نیاز و استانداردهای کارخانه و نهایتاً به کارگیری نیروهای مجرب (با دانش و تجربه) است به طور خلاصه می‌توان گفت آنچه باعث هزینه اضافی به سازمان می‌شود کاهش راندمان تجهیزات و نیروی انسانی است.

بکارگیری هوش مصنوعی می‌تواند با مدیریت محدودیت‌ها، زمان تولید را کنترل کرده و با حذف خطاهای انسانی و بهبود عملکرد تجهیزات و همچنین تعریف الگوریتم‌های تعمیراتی (با استفاده از تحلیل‌های خرابی و تدوین برنامه‌های نت) نقش بسیار زیادی در کاهش هزینه‌ها و یا مدیریت هزینه ها داشته باشد. شناسایی در تامین مواد اولیه مناسب با توجه به پردازش نقاط تامین، شناسایی میزان زمان کارکرد قطعات و تجهیزات و تعویض به موقع آنها با توجه به پردازش و تحلیل حاصله از کار کردن آنها، شناسایی سرویس‌های مورد نیاز دوره‌ای قطعات، تجهیزات و خطوط به صورت روزانه، هفتگی، ماهیانه و سالانه با توجه به دستورالعمل‌های ارائه شده از سوی طراحان و یا سازندگان خطوط، تجهیزات و قطعات. همه ی اینها توسط هوش مصنوعی مدیریت می‌شود و از بروز خرابی‌های احتمالی و بروز خسارت و توقفات بیش از حد جلوگیری کرده و نهایتاً کاهش هزینه‌ها را به دلیل استفاده صحیح از منابع خواهیم داشت. پس با هوش مصنوعی مطلوب‌ترین روش‌های فرایندی  بدست می آید.

بشر از بدو خلقت به دنبال تغییر و تکامل بوده است. کاوش‌های صورت گرفته در مناطق مختلف نشان از ساخت ابزار مختلف شامل چاقو، تبر، سلاح و … با استفاده از استخوان حیوانات و یا چوب و سنگ را می‌دهد که همه به جهت رفاه و امنیت صورت گرفته، کشف آتش و تولید مفرغ و توانایی بشر در ذوب فلزات اوج شکوفایی پیشرفت بشر اولیه است.

اختراع چرخ سرآغازی بود بر ورود تکنیک و دانش در زندگی انسان و اختراع موتور بخار انقلابی عظیم ایجاد کرد. اختراع کامپیوتر دروازه جدیدی بر روی بشر باز کرد و همه ی این ها منجر به این شد که جوامع بشری با رونق گرفتن اقتصاد که نشأت گرفته از تحولات صنعتی بود شکل کنونی را به خود گیرد.

در کنار این پیشرفت‌ها و بهره‌مندی هرچه بیشتر از نتایج حاصله از این صنایع نیازهای توسعه‌ای شدت بیشتری به خود می‌گیرد، رقابت‌ها تنگ‌تر می‌شود و به اجبار باید به سمت تولیدات کیفی و کمی رفت و در این بین به جهت بقا در بازار رقابت بایستی یا محصول خاصی داشت و یا قیمت تمام شده کمتری، در هر صورت بایستی منابع مربوطه شناسایی و اجرائی گردد. کوتاه کردن مسیرهای فرایندی تولید (ترکیب تکنولوژی ها) به حداقل رساندن خطاها (که انسان بیشترین نقش را دارد) بکارگیری مطلوب‌ترین مواد و قطعات مهم‌ترین عوامل کاهش هزینه‌ها و در بعضی موارد افزایش کیفی محصولات خواهند بود.

این نیازها بود که صنایع را مجبور به جایگزینی روش‌های جدید در دنیای صنعت یعنی هوش مصنوعی و یا هوشمندسازی نمود. کشورهای پیشرفته همچون آلمان، ژاپن و آمریکا سریعاً در این خصوص اقدام نمودند و شدیداً پیگیر آن هستند که در کل صنایع حتی زندگی مردم نفوذ کند و در این راستا پیشرفت قابل توجهی نموده اند. و بدون شک می‌توان گفت درنگ ساعتی در این خصوص، عقب ماندگی سالیانه بدنبال خواهد داشت. صنایع خودروسازی، نظامی، فولادی، پزشکی و بسیاری دیگر از صنایع مدت‌هاست به این مهم دست زده اند.

در کل می‌توان گفت با هوش مصنوعی می‌توان محدودیت‌ها را برداشت و از منابع به بهترین نحو استفاده نمود. هوش مصنوعی جایگاه رو به رشد خود را در صنایع نظامی، خودروسازی، فولادسازی پیدا کرده و در بخش‌های کشاورزی و همچنین علوم وابسته به پزشکی تحولی بزرگ ایجاد نموده و همه دولت‌ها سعی بر آن دارند تا با یک برنامه‌ریزی اصولی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب و به جهت بقا در عرصه اقتصاد و توسعه و پیشرفت در دنیای جدیدی که با هوش مصنوعی ایجاد می‌شود جایگاهی داشته باشند.

هوش مصنوعی می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان و بهترین عملکرد اطلاعات داده شده شامل استانداردها، حد پذیرش، دستورالعمل‌ها، تصاویر و حتی نظر مشتریان و پرسنل را تحلیل و پردازش نموده و نسبت به ارائه نقاط انحرافی و یا فاقد ارزش اطلاع رسانی کند، پس زمانی که اطلاعات مورد نیاز جهت تولید کیفی یک محصول از معدن سنگ آهن تا بارگیری و تحویل یک محصول فولادی که همگی ماحصل چندین فرایند و فعالیت می‌باشد که خروجی هر مرحله ورودی مرحله بعدی است می‌توان مطمئن بود که مطلوب‌ترین نتیجه حاصل شده است، به طور مثال سایز گندله خام در دیسک به حد مطلوب و استاندارد که رسید تخلیه شود از این‌رو میزان گندله‌های زیر سایز استاندارد و بالای سایز استاندارد که در فرایندهای بعدی ما را دچار مشکل می‌کند نخواهیم داشت. پس راندمان حداکثری ایجاد می‌شود و یا در خطوط نورد و سایز کردن ورق حداقل دورریز را داشته باشیم.

پس هوش مصنوعی باعث انتخاب مطلوب مواد اولیه و به طبع کاهش مواد برگشتی، پرت مواد، مصرف انرژی، زمان توقفات و همچنین افزایش راندمان، افزایش ضریب ایمنی خواهد شد. همچنین هوش مصنوعی می‌تواند با توجه به خواص عناصر و مواد و با توجه به شرایط موجود خطوط تولیدی و نیاز مشتریان ما را در رسیدن به محصولات جدید و متنوع کمک نماید.

با مطالعه میزان تغییرات و تاثیرات پیشرفت تکنولوژی در جوامع مختلف به این نکته مهم می‌رسیم که هر تکنولوژی دارای معایب و محاسنی است. این معایب و محاسن که می‌توان به فرصت‌ها و تهدیدها نیز تشبیه نمود رابطه مستقیم با تفکرات و فرهنگ‌های اجتماعی و سیاسی دولت‌ها و جوامع دارد.
شاید بهترین مثال در این خصوص کشف رادیواکتیو باشد. تاثیرات مثبت این کشف در علوم مختلف از جمله پزشکی و درمان بیماری‌های ناعلاج همچون سرطان بر هیچکس پوشیده نیست اما ساخت بمب اتم و خاطره تلخ کشتار مردم ژاپن در جنگ جهانی دوم به عنوان یکی از مرگبارترین اختراعات دست بشر در تاریخ به جا مانده و خواهد ماند و یا حتی استفاده ابزاری قدرت از آن توسط کشورها، که تهدیدی بزرگ به شمار آمده و با استفاده از آن روش جدیدی از استعمار را به وجود آورده‌است.

پس اگر متناسب با آن فرهنگ‌سازی  شده و زیرساخت‌های مناسب از جمله آموزش و تعریف روشن و صریحی از آن در جامعه شکل بگیرد بدون شک فرصت بسیار مناسبی به بشر و جوامع در جهت رفاه اجتماعی و اقتصادی به وجود خواهد آورد.

بایستی مشاغلی که در این راستا مورد آسیب قرار می‌گیرند شناسایی و اطلاع رسانی شوند و در همین راستا مشاغل مورد نیاز و جایگزین در دستور کاری دروس مراکز آموزشی از ابتدایی تا دانشگاه قرار بگیرد اتخاذ روش‌های مناسب در برخورد با متخلفین این حوزه بایستی همزمان با رشد و پیشرفت این نسل از صنعت صورت پذیرد و کلیه مسیرهای سوء استفاده محدود گردد.
از نگاهی دیگر باید این واقعیت را بپذیریم که دنیای پیش رو، دنیایی همراه با هوش مصنوعی است، شما در آینده شاهد خودروهای بی راننده، اتاق عمل های بدون جراح، رستوران های بدون پیش خدمت و … خواهید بود. پس باید زیر ساخت ها را فراهم نمود، فرهنگ سازی و آموزش را شروع نمود و با یک برنامه ریزی اصولی، مستمر با گام های محکم و استوار به این دنیای جدید پا گذاشت.