زنگ خطر برای صنعت فولاد به صدا درآمد؛ کاهش ۸۰ درصدی سودآوری و صادرات با زیان سنگین

به گزارش پترومتالز، نشست هم‌اندیشی انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی امروز یک‌شنبه ۳۰ شهریور با حضور هیئت‌مدیره و مدیران شرکت‌های عضو این انجمن و دکتر طهماسبی، نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در ابتدای این نشست، دکتر مهدی محمدی رئیس هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی با تشریح وضعیت موجود، از فشارهای بی‌سابقه بر صنعت فولاد و زیان‌های سنگین در صادرات خبر داد.

محمدی در ابتدای سخنان خود با تأکید بر لزوم بازنگری در سیاست‌ها گفت: «تفکر مبتنی بر رهاسازی باید کنار گذاشته شود. دولت و نهادهای تصمیم‌گیرنده باید به جای بی‌تفاوتی، رویکرد حمایتی و پشتیبانی داشته باشند تا صنعت فولاد بتواند از این شرایط بحرانی عبور کند.»

زیان در صادرات فولاد و سلطه دلالان

به گفته رئیس انجمن فولاد آلیاژی، قیمت فوب شمش صادراتی ایران در حال حاضر ‌۴۱۵ تا ‌۴۲۰ دلار به ازای هر تن است که با نرخ ارز مبادله‌ای، پس از کسر هزینه‌های فوب، معادل ریالی کمتر از ‌۲۸ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم به تولیدکننده می‌رسد؛ در حالی که قیمت تمام‌شده شمش فولادی بالاتر است و به توجه بهای تمام‌شده جایگزینی، صادرات به معنای زیان حدود ‌۳ هزار تومان در هر کیلو خواهد بود.

وی افزود: «شرکت‌های تولیدکننده ناچارند برای تأمین نیازهای ارزی خود صادرات انجام دهند تا برای مدت طولانی در صف تخصیص ارز قرار نگیرند، اما این صادرات عملاً زیان‌ده است. در این میان، کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای و یکبار مصرف به ابزار دست دلالان تبدیل شده و تولیدکنندگان واقعی کنار زده شده‌اند. حتی برخی صنایع مانند خودروسازی از فرصت صادرات فولاد استفاده می‌کنند تا خودرو و قطعات وارد کرده و با نرخ‌های آزاد در بازار عرضه کنند، در حالی که فولادسازان مجبور به بازگشت ارز با نرخ‌های دستوری و پایین‌تر از ‌۷۰ هزار تومان هستند. دارندگان کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف عمدتاً تعهدی به بازگشت ارز ندارند و با استفاده از شکاف قیمتی ارز آزاد و مبادله‌ای، سودهای بادآورده بزرگی به جیب می‌زنند و به زیان تولیدکنندگان فربه می‌شوند.»

کاهش بی‌سابقه سود شرکت‌های فولادی

محمدی با ارائه آمار مالی شرکت‌های بزرگ فولادی هشدار داد: «صنعت فولاد نزدیک به نقطه سر به سر قرار دارد. سود خالص ۱۱ شرکت بزرگ فولادی بورسی کشور که مزیت‌دارترین شرکت‌های صنعت فولاد کشور هستند و بسیاری از حلقه‌های تولید زنجیره‌ آهن و فولاد را به صورت یکپارچه در اختیار دارند، در ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۴، نسبت به ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ و ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۲، به ترتیب ۴۵ و ۵۲ درصد کاهش یافته است! اگر شرکت فولاد مبارکه را مستثنی کنیم، میزان کاهش سود خالص این شرکت‌ها در ۳ ماهه نخست امسال نسبت به دوره‌های مشابه ۲ سال گذشته به ترتیب ۶۳ و ۸۰ درصد بوده است!»

او ادامه داد: «در ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۴، مجموع سود خالص ۱۰ شرکت بزرگ مزیت‌دار صنعت فولاد ایران تنها ۳.۲ همت (هزار میلیارد تومان) معادل حدود ۴۶ میلیون دلار بوده است، در حالی که در ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۲، سود خالص این شرکت‌ها ۱۵.۵ همت معادل ۴۰۸ میلیون دلار بوده است. در واقع، سود خالصِ دلاری این شرکت‌ها در بهار امسال نسبت به بهار دو سال پیش،تقریباً یک‌نُهم شده است!»

جهش هزینه‌های انرژی و تأثیر محدودیت‌های برق و گاز

رئیس انجمن فولاد آلیاژی یکی از عوامل اصلی فشار بر صنعت را جهش هزینه‌های انرژی دانست و توضیح داد: «قیمت برق مصرفی صنعت فولاد، از ‌۸۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت در سال ‌۱۳۹۹ به حدود ‌۸ هزار تومان در سال جاری رسیده که این نرخ دوم نرخ برق آزاد خریداری‌شده از بورس است؛ این نرخ معادل ‌۱۱ تا ‌۱۲ سنت به ازای هر کیلووات ساعت است که بالاتر از تمام کشورهای همسایه است. همچنین قیمت گاز از ‌۲۶۰ تومان به ازای هر مترمکعب در سال ‌۱۳۹۹ به بیش از ‌۷۳۰۰ تومان در سال جاری افزایش یافته است.»

او با اشاره به محدودیت‌های مصرف انرژی در سال‌های اخیر گفت: «تنها در چهار سال و سه ماه منتهی به پایان بهار سال جاری، ‌۲۷.۳۵ میلیون تن تولید فولاد کشور به ارزش ‌حدود ۱۳.۸ میلیارد دلار به دلیل محدودیت‌های برق و گاز از دست رفته است.»

نقش راهبردی فولاد آلیاژی در صنایع کشور

محمدی با تأکید بر اهمیت این بخش گفت: «فولاد آلیاژی حلقه اتصال زنجیره فولاد به سایر صنایع است. تمام صنایع استراتژیک کشور از خودروسازی، کشتی‌سازی، صنایع دفاعی و هوافضا تا نفت و پتروشیمی برای تأمین نیازهای خود به تولیدکنندگان فولاد آلیاژی وابسته‌اند. بنابراین حمایت از این صنعت نه تنها موجب ایجاد ارزش افزوده در کشور می‌شود، بلکه ضامن حرکت چرخ سایر صنایع کلیدی نیز است.»

درخواست برای حضور در نهادهای سیاست‌گذار و تصمیم‌گیر

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی در پایان سخنان خود خواستار جایگاه مشورتی این انجمن در کمیسیون صنایع و معادن مجلس، کمیسیون تلفیق بودجه و سایر نهادهای سیاست‌گذار شد. او تأکید کرد: «انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی می‌تواند آثار مصوبات و قوانین بر صنعت فولاد را تبیین کرده و مسیر تصمیم‌گیری را به سمت راهکارهای علمی و اصولی هدایت کند. اگر تصمیمات بر پایه منافع ملی اتخاذ شود، بسیاری از مشکلات کنونی صنعت فولاد خودبه‌خود برطرف خواهد شد.»