اختصاصی پترومتالز: رکود و کاهش تقاضا در بازارهای جهانی و داخلی فولاد، کاهش قیمت فروش محصولات، و افزایش هزینه‌های تولید باعث شد تا حاشیه سود خالص بسیاری از شرکت‌های فولاد و معدنی در تابستان 1401 نسبت به فصول پیشین کاهش یابد. بنا به بررسی پترومتالز، حاشیه سود خالص فولاد مبارکه که در زمستان 1400 به 76.1 درصد رسیده بود، در تابستان 1401 به 35.9 درصد رسید. حاشیه سود خالص فولاد خوزستان نیز از 30.8 درصد در تابستان 1400 به 6 درصد در تابستان 1401 رسید. به همین ترتیب، حاشیه سود خالص شرکت معدنی و صنعتی گل گهر از 76.7 درصد در تابستان 1400 به 11.7 درصد در تابستان 1401 رسید. ذوب آهن اصفهان نیز تحت تأثیر افزایش هزینه‌های تولید از زمستان سال 1400 وارد حاشیه زیان شد و حاشیه زیان خالص این شرکت در تابستان 1401 به 5.7 درصد رسید!

البته کاهش نسبت سودآوری، صرفاً مختص به شرکت‌های فولادی ایران نبوده و این پدیده تقریباً در سراسر دنیا وجود داشته است. به‌عنوان مثال، در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۲، سود عملیاتی آرسلورمیتال، دومین شرکت بزرگ فولادی جهان، تحت تأثیر سقوط قیمت‌ها در بازار جهانی فولاد ۶۹ درصد نسبت به مدت مشابه سال 2021 کاهش یافت و به ۱.۶۵۱ میلیارد دلار رسید. سود عملیاتی این شرکت به ازای فروش هر تن محصول فولادی که در سه‌ماهه سوم سال 2021، ۳۶۶ دلار بوده با کاهش ۶۶.۷ درصدی به ۱۲۲ دلار رسید. حاشیه سود عملیاتی آرسلورمیتال نیز از ۲۶.۴ درصد در سه‌ماهه سوم سال 2021 به ۸.۷ درصد رسید. همچنین سود شرکت‌های فولادی هندی قبل از کسر بهره، مالیات و استهلاک (EBITDA) در سه‌ماهه ژوئیه تا سپتامبر سال 2022 نسبت به سه‌ماهه آوریل تا ژوئن ۲۰۲۱، ۷۰ تا ۹۰ درصد کاهش یافت!

در تابستان 1401، تقاضا برای محصولات فولادی و معدنی هم در بازار داخلی و هم خارجی کاهش یافت و کاهش قیمت‌های فروش در کنار افزایش هزینه‌های تولید نسبت به سال گذشته، باعث کاهش حاشیه سود بسیاری از نمادهای فولادی و سنگ آهنی بازار سهام شد. این وضعیت بازارها در پاییز 1401 هم ادامه داشته است. البته معدودی از شرکت‌ها افت چندانی را در حاشیه سود خالص خود تجربه نکردند که باید دید آیا در فصل پاییز و زمستان نیز این روند را تکرار می‌کنند یا خیر.

شرکت‌های فولادی مطرح کشور، به جز ذوب آهن اصفهان، تحت شرایط بازارها، وارد زیان نشدند. ذوب آهن اصفهان که روش تولید آن کوره بلند است و از مزیت نسبی سایر فولادسازان ایرانی در حوزه انرژی برخوردار نیست، تحت تأثیر افزایش هزینه‌های مواد اولیه داخلی و وارداتی، افزایش بهای تمام‌شده تولیدات خود و رکود در بازارهای داخلی و صادراتی، زیان خالص 640 میلیارد تومان را تنها در تابستان 1401 تجربه کرد. برای مقایسه، سود خالص ذوب آهن اصفهان در سه‌ماهه دوم سال 1400، 1103 میلیارد تومان بود. روند حاشیه سود (زیان) خالص ذوب آهن اصفهان را در جدول زیر ببینید:

با توجه به شرایط بازارهای جهانی و داخلی، پیش‌بینی می‌شود در نیمه دوم سال 1401 نیز شرکت‌های فولادی و سنگ آهنی دوران دشواری را پیش رو داشته باشند. باید دید در پاییز و زمستان امسال، حاشیه سود این شرکت‌ها نسبت به فصل تابستان بهبود قابل توجهی را تجربه می کند یا خیر؟

در نمودارهای زیر روند حاشیه سود شرکت‌های فولادی و سنگ آهنی بازار سهام ایران از بهار 1400 تا تابستان 1401 را ببینید.