پنج چالش صادرات فولاد ایران در سایه تحریم؛ کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای و یک‌بار مصرف در صدر

مهندس سیدرضا شهرستانی عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی در گفتگو با پترومتالز به چالش‌های صادرات فولاد ایران در سایه تحریم و محدودیت‌ها پرداخت و گفت: ۲۹ مهرماه، روز ملی صادرات، یادآور جایگاه راهبردی صادرات در اقتصاد کشور است؛ اما فعالان صنعت فولاد معتقدند که صادرات این بخش حیاتی با چالش‌های جدی روبه‌رو است که توان رقابتی ایران در بازارهای جهانی را محدود کرده است.

وی کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای و یک‌بار مصرف را مهم‌ترین چالش فعلی صنعت فولاد عنوان کرد و افزود: یکی از مهم‌ترین چالش‌های فعلی، گسترش کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای یا یک‌بار مصرف است. این پدیده باعث شده صادرکنندگان واقعی از چرخه رسمی خارج شوند و شفافیت آمار صادرات فولاد از بین برود. از سوی دیگر، مشکلات بازگشت ارز حاصل از صادرات برای فعالان واقعی افزایش یافته و اعتماد سیستم بانکی و گمرکی نسبت به صادرکنندگان آسیب دیده است.

شهرستانی در ادامه ضمن اشاره به مشکلات مکانیزم اسنپ‌بک و ماشه خاطرنشان کرد: محدودیت‌های ناشی از مقررات ارزی، و همین‌طور موضوع «مکانیزم ماشه»، روند صادرات را پیچیده‌تر کرده است. در برخی موارد، صادرکننده پس از ارسال کالا با موانع جدید در بازگشت ارز یا تمدید مجوز روبه‌رو می‌شود که موجب کندی و زیان در معاملات بین‌المللی می‌گردد.

وی تحریم‌های بانکی و محدودیت‌های نقل و انتقال ارز را نیز یکی از بزرگ‌ترین موانع صادرات فولاد دانست و اظهار کرد: بسیاری از شرکت‌ها مجبور به استفاده از واسطه‌های غیررسمی و پرریسک شده‌اند که هزینه مبادله را به‌طور قابل توجهی افزایش داده و اطمینان از وصول وجوه را کاهش داده است.

به گفته عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی، فشارهای بین‌المللی بر خطوط کشتیرانی و بیمه، همراه با افزایش نرخ حمل و محدودیت دسترسی به کشتی‌های خارجی، صادرات فولاد را پرهزینه و دشوار کرده است.

وی گفت: در برخی موارد، حتی حمل داخلی مواد اولیه به بنادر نیز با کمبود واگن و کامیون روبه‌روست.

شهرستانی چالش دیگر در مسیر صادرات فولاد را سیاست‌های صادراتی و عدم حمایت هدفمند خواند و افزود: کارشناسان تأکید دارند که تداوم صادرات فولاد نیازمند بازنگری در سیاست‌های ارزی، تسهیل رویه‌های گمرکی، رفع انحصار در حمل‌ونقل و ایجاد بسترهای امن برای بازگشت ارز است.

وی در بخش پایانی، صحبت های خود را اینگونه جمع بندی کرد: صادرات فولاد ایران در حالی سهم مهمی در ارزآوری کشور دارد که چالش‌های ساختاری، مقررات پیچیده و تحریم‌های خارجی، مانع اصلی رشد پایدار آن شده‌اند. رفع این موانع می‌تواند جایگاه ایران را در زنجیره جهانی فولاد تثبیت کرده و مسیر توسعه صنعتی کشور را هموارتر سازد.