اختصاصی پترومتالز؛ شیرین نیکوحرف*: بررسی ساختار عرضه، تقاضا و حجم معاملات زنجیره فولاد در بورس کالا نشان می‌دهد که بازار فولاد ایران در 11 ماهه نخست سال جاری در مجموع گرفتار نوعی رکود مزمن و فرسایشی خصوصاً در بخش میلگرد و شمش فولادی بوده است.

در 11 ماهه نخست امسال، حجم عرضه مقاطع طویل فولادی در بورس کالا بیش از 12.2 میلیون تن و حجم معاملات تنها 3.2 میلیون تن بوده است. در واقع در این دوره 74 درصد عرضه کل مقاطع طویل و ۷۹ درصد عرضه‌های میلگرد معامله نشده است.

همچنین در 11 ماهه نخست امسال، از بیش از 10.9 میلیون تن شمش فولادی عرضه‌شده در بورس کالا تنها 5 میلیون تن معامله شده و 54 درصد عرضه‌های شمش خریدار نداشته است.

نسبت حجم معامله به عرضه برای مقاطع تخت و آهن اسفنجی به ترتیب ۸۳ و 61 درصد بوده که توازن بهتر بازار این محصولات نسبت به شمش و مقاطع را نشان می‌دهد.

در جدول زیر ساختار عرضه، تقاضا و معاملات زنجیره فولاد در 11 ماهه نخست سال ۱۴۰۱ را ببینید:

بررسی روند عرضه محصولات زنجیره فولاد در 11 ماهه نخست سال ۱۴۰۱ نشان می‌‌دهد که در این دوره نسبت به دوره مشابه سال گذشته، حجم عرضه مقاطع طویل 71 درصد، حجم عرضه شمش 61 درصد و حجم عرضه آهن اسفنجی 86 درصد افزایش یافته است. میزان رشد عرضه آهن اسفنجی در 10 ماهه نخست امسال نسبت به 10 ماهه نخست سال گذشته، 106 درصد بود که کاهش عرضه آهن اسفنجی به دلیل محدودیت‌های گاز باعث کاهش این عدد در دوره 11 ماهه نخست سال جاری شد.

نکته قابل توجه این است که عرضه میلگرد در بورس کالا در دوره 11 ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته 80 درصد افزایش یافته است. عرضه تیرآهن اما تنها رشد 2 درصدی داشته و شاید التهاب بیشتر در بازار تیرآهن در بخش عمده‌ای از سال جاری را با بتوان با این عدد توضیح داد. میلگرد امسال تا پیش از شوک گاز و جهش نرخ ارز، بازار تقریباً آرامی داشت. با افزایش 80 درصدی حجم عرضه، افزایش حجم معاملات میلگرد نسبت به دوره مشابه سال قبل 11 درصد بوده؛ در حالی که تیرآهن با افزایش 2 درصدی حجم عرضه، افزایش 26 درصدی حجم معاملات را تجربه کرده است.

در مجموع، ساختار بازار فولاد ایران نشان می‌دهد که در دوره طولانی‌مدت، بازار داخلی در حوزه شمش و مقاطع طویل اشباع است و سیاست درازمدت در این دو بخش باید تشویق صادرات باشد.

در 11 ماهه نخست امسال نسبت به دوره مشابه سال گذشته، بیشترین رشد حجم معاملات مربوط به آهن اسفنجی بوده و معاملات آهن اسفنجی از مسیر بورس کالا رشد 172 درصدی داشته است.

در جداول زیر عرضه و معاملات زنجیره فولاد در 11 ماهه نخست سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ با هم مقایسه شده است: